sor çöz yöntemi, dr ekrem çulfa, Ekrem, Culfa, Aile, Danışmanı, ilişki, uzmanı, Çift, Evlilik, Terapisti, Uzmani, Danışman, yaşam, koçu, koç, koçluk
  • Anasayfa
  • Favorilere Ekle
  • Site Haritası
  • https://www.facebook.com/EkremCulfa
  • https://www.twitter.com/drekremculfa

Ekrem Çulfa Aile Evlilik Çift Danışmanı                  Tel: 0533 373 81 23  E-Posta:ekremculfa@gmail.com

    • Kreş,Anaokulu,Okul,Dernek ve Tüm Kuruluşlara Talebe Göre Konuşmalar Yapıyor Seminerler Veriyoruz
    • Bu alana bir metin ekleyebilir ve özelliklerini ayarlayabilirsiniz.
Ziyaret Bilgileri
Aktif Ziyaretçi1
Bugün Toplam139
Toplam Ziyaret1219299
Üyelik Girişi
Köşe Yazıları
Aile Evlilik Çift Danışmanı Ekrem Çulfa 05057675885
Mentor Nedir? Öğrenciler, Çalışanlar, Çiftler, Ebeveynler, Yöneticiler, Psikologlar, Pedagoglar

Çocuk Ergen Psikologu 05333738123
Gold Suggestions in Child Adolescent Education

Çocuk Ergen Yetişkin Psikoloğu 05333738123
ÇOCUKLAR NEDEN TIRNAKLARINI YERLER? ÇOCUKLARDA TIRNAK YEMENİN NEDENLERİ VE TEDAVİ YÖNTEMLERİ

çocuk gelişim uzmanı Suzan SEVİNDİK
ÇOCUKLAR NEYİ UNUTMAZ

Ebru Uzunboy
NEDEN AİLE DANIŞMANI?

İstanbul Aile Danışmanı Sevinç Bakan Kılıç 05057675885
SINAV KAYGISI Sınav kaygısı; sınav sırasında önceki öğrenmelerin etkili bir şekilde kullanılıp, başa

İstanbul Anadolu Yakası Psikologlar Pedagoglar
SPESİFİK FOBİ

İstanbul Psikolog Pedagog Üsküdar Kadıköy 05057675885
Yargıtay'dan #boşanmış #babaları kızdıracak #çocuk kararı!

NLP Uzmanı; Mentör, Navigatör, Restoratör ŞEMS TERLAN
KARAR ÂNI

Psikolog Esra Çakır 05333738123
Aile İçi Şiddet

Psikolojik Danışman Tuğba Tari 05057675885
ÇEVRİMİÇİ (ONLİNE) PSİKOLOJİK DANIŞMA NE ZAMAN VE HANGİ DURUMLARDA YARARLI ?

Semra Güngör
TRİKOTİLLOMANİ ( Saç Koparma Hastalığı)

Sosyolog Psikolog Büşra Gümüş 05333738123
İnsan Doğasında Bencil Midir?

Uzman Klinik Psikolog Hatice Büşra Kara 05557493919
“BANYO YAPMAK İŞKENCEYE DÖNÜŞTÜ”

Uzman Klinik Psikolog Pedagog Randevu Telefon numarası 05333738123
Narsistik Kişilik Bozukluğuna Yaklaşım

Uzman Klinik Psikolog Sabiha Sabiha Işık 0530 122 11 02
Antisosyal Kişilik Bozukluğu

Uzman Psikolog Sinem Sayışman 0505 767 5885
MOLA VERMENDE BİR SORUN YOK

Ekrem Çulfa Instagram
Ekrem Çulfa Twitter
Takvim
Döviz Bilgileri
AlışSatış
Dolar32.222232.3513
Euro35.110935.2516
Hava Durumu
Saat
Aile Evlilik Çift Danışmanı Ekrem Çulfa 05057675885
ekremculfa@hotmail.com
Günlük Yaşamda Gördüğümüz En Yaygın Bilişsel Çarpıtmalar Nelerdir?
28/10/2018

Günlük Yaşamda Gördüğümüz En Yaygın

Bilişsel Çarpıtmalar Nelerdir?

 Öncelikle çoğu kişinin merak etmeye başladığı “Bilişsel Çarpıtma Nedir?” konusunu ele alalım;

Bilişsel çarpıtma (cognitive distortion) bilişsel davranışçı terapideki en önemli kavramlardan biridir. Bu yazıda bilişsel çarpıtmanın ne olduğunu kısaca anlatıp, en yaygın bilişsel çarpıtmalardan bazılarını sizinle paylaşmayı düşünüyorum.

 

Bilişsel Çarpıtma Nedir?

 

Bilişsel çarpıtmanın ne olduğunu ifade edebilmek için, öncelikle “biliş” kavramına dikkatinizi çekmek istiyorum:

 

Biliş (cognition), Türk Dil Kurumu Sözlüğü’nde iki anlam içeriyor:

 

1-   Canlının, bir nesne veya olayın varlığına ilişkin bilgili ve bilinçli duruma gelmesi, vukuf.

2-   Bildik, tanıdık

 

Biliş, psikoloji literatüründe yukarıdaki anlamlardan biraz daha farklı bir anlama sahip;“İnsanın dünyayı ve çevresindeki olayları anlamaya yönelik yaptığı zihinsel işlemlerin tümübiliş olarak tanımlanabilir.

 

Biz, sürekli olarak içimizden ve dışımızdan birtakım uyaranlar alırız: Kalbimiz çarpar, midemiz guruldar, acıkırız, terleriz, üşürüz, korkarız, özlem duyarız, hatırlarız, cinsel arzu duyarız, yağmur yağar, gök gürler, ses olur, köpek havlar, film seyrederiz, müzik dinleriz, bir resme bakarız, biri ile karşılaşırız, biri bize bakmaz, biri bize gülümser, bizi bize suratını asar, biri bizi över, biri bizi eleştirir, biri hakkımızda konuşur, biri bizi öper, bizi bire saldırır vb… Aldığımız tüm bu uyaranlar, bir açıdan bakarsak, doğada nötr olarak vardır aslında. Tüm bu uyaranları biz, “bilinç” sayesinde kişiselleştiririz. Onlara anlam katarız.

 

İçimizden veya dışımızdan bize gelen uyaranı (bilgiyi) algılarız, onunla ilgili bir düşünce geliştiririz, önceki bilgilerle karşılaştırırız, sentez yapar yeni bilgi üretiriz, o bilgileri depolarız, sonrasında aynı bilgileri hatırlarız, bilgileri değerlendiririz vb. Tüm bu zihinsel eylemlerle birlikte, söz konusu uyaranı kişiselleştiririz. İfade etmeye çalıştığım faaliyetlerin hepsine bilişsel faaliyet diyebiliriz.

 

Bilinci olmayan biri, bilinçli birinin etkilendiği bir uyarandan etkilenmeyebilir. Zihinsel engelli birine hakaret cümlesi kurduğunuzda, dediğinizi anlamayabilir mesela. Yani, ona gönderdiğiniz uyaranla ilgili bilişsel bir işlem yapamaz. (“Yanlış anlar” demiyorum dikkat ederseniz.)

 

Yukarıda yazdıklarımı şöyle toparlayayım isterseniz:

Biz “iç dünyamızdan” ve “dış dünyamızdan” sürekli bir uyaran alırız. Bu uyaranları, zihinsel bir işlemden geçirip, onları bizim için anlamlı hale getirir, kişiselleştiririz. Biliş, iç ve dış dünyamızdan aldığımız uyaranları anlamlı hale getirmek için yaptığımız zihinsel faaliyetlere verilen isimdir.

 

İçimizden ve dışımızdan gelen bilgileri her zaman, sağlıklı işleyemeyebilir, yani olduğu gibi algılayamayabiliriz. Kalbimizin doğal atışını kalp krizi olarak yorumlayabiliriz. Oysa hızlı yürüdüğüm içim kalbim hızlı çarpıyordur. Cep telefonundan aradığım arkadaşımın telefonuma hemen cevap ver(e)memesini “Demek ki benimle konuşmak istemiyor.” şeklinde yorumlayabilirim. Oysa arkadaşım, aramamı fark etmemiştir. İşte bu, olanı olduğu gibi değil de farklı (çarpıtarak) bir şekilde algılama sürecine, bilişsel çarpıtma diyoruz.

 

Çok Yaygın Olan Bilişsel Çarpıtmalar Nelerdir?

 

Teknik olarak, çok fazla sayıda bilişsel çarpıtmadan bahsedebiliriz. Bununla birlikte bilişsel davranışçı terapi teorisyenleri, bazı bilişsel çarpıtma türlerini, çok yaygın olarak kullandığımızı tespit etmişlerdir.

 

Şimdi bu yaygın bilişsel çarpıtma türlerini ele alalım isterseniz:

 

1.  Ya Hep Ya Hiç Tarzı Düşünme (Dichotomous Thinking)

Bu bilişsel çarpıtma, “çift kutuplu düşünme”, “iki uçlu düşünme”, “siyah ya da beyaz düşünme” diye de adlandırılıyor.

Bu şekilde düşündüğümüzde, “Bir şey ya tam istediğimiz gibi olmalı ya da hiç olmamalı.’ diye bakarız meselelere. Süreç değil, sonuç bizim için her zaman daha önemli olur. Yüksek puan almadıysak, yeterince çalışmış olmak bizim için bir şey ifade etmez.

Psikoterapi deneyimlerimde karşılaştığım bazı insanlar durumlarını şöyle ifade ediyorlar: “Benim için hayat siyah veya beyaz demektir. Grim yoktur.” Böyle düşünen insanlar, gride yaşamayı bir çeşit, kişiliksizlik olarak algılıyorlar.

 

Bazı örnek “Ya Hep Ya Hiç Tarzı Düşünce (Dichotomous Thinking)” şekilleri:

– En iyisini yapamıyorsam hiç yapmayayım.

– Mükemmel (en iyisi) değilsem başarısızım.

– Biri beni eleştiriyorsa, demek ki beni hiç sevmiyor.

– Bana her şeyi anlatmıyorsa, demek ki o güvenilmez biridir.

– Annemin (babamın, eşimin, çocuğumun vb.) hiçbir olumsuz özelliği yok (olmamalı).

– Herkes, hakkımda hep olumlu şeyler düşünmüyorsa demek ki ben kusurluyum.

– Her istediğim, hep tam istediğim gibi olalı.

– Mutlu bir evliliğimiz olacaksa, eşimle hiç kavga etmemeliyiz.

– Eşim beni seviyorsa, aklında hep ben olmalıyım.

– Eşim beni seviyorsa, benim isteklerimi her zaman her şeyden önde tutmalı.

 

2.  Zihin Okuma (Mind Reading)

 

Zihin okuma, başka insanların zihninden geçenleri bildiğimizi ve/veya onların da bizim zihnimizden geçenleri bildiklerini (bilmeleri gerektiğini) ifade eden bir bilişsel çarpıtmadır.

İkili ilişkilerde hepimiz, karşımızdakinin duygu ve düşünceleriyle ilgili varsayımlarda bulunuruz. Bu, ilişki açısından normal bir süreç. Ancak, zihin okuma çarpıtmasını kullanıyorsak, karşımızdakinin ne düşündüğünü (hissettiğini) bildiğimizden emin davranırız. Bize inandığımızın aksi söylense bile, düşüncemizi değiştirmekte çok zorlanırız. Kendimize ve/veya karşımızdakine hata payı bırakmayız.

Benimle beklediğim gibi ilişki kurmayan bir arkadaşımla ilgili, “Artık benimle muhatap olmak istemiyor.” diye düşünebilirim. Oysa, sadece arkadaşımın canını sıkan bir mesele vardır belki de.

 

Örnek “Zihin Okuma (Mind Reading)

Düşünce” şekilleri:

– Ben onun ciğerini tanırım 

– Sormaya gerek yok, ne düşündüğünden eminim.

– Beni sevseydi, o esnada neyi istediğimi bilirdi.

– Söylememe gerek yok, o gözlerimden anlamalı.

 

3.  Felaketleştirme (Catastrophizing)

Felaketleştirme, söz konusu gerçekçi verileri dikkate almadan geleceği olumsuz olarak tahmin etmek olarak düşünülebilir. Felaketleştirmede, gelecekte olması muhtemel  bir olumsuzluğa aşırı odaklanma söz konusudur.

Olayların ve ihtimallerin daha çok olumsuz yönlerini dikkate alan kişiler bu çarpıtmayı yoğun olarak kullanıyorlardır. Çocuğu sınava giren bir baba, çocuğunun kazanamama ihtimaline odaklanıp canını sıkabilir. Çocuğunu parka giden bir anne, çocuğunun kaçırılma olasılığına odaklanıp telaşlanabilir. İçtiği ilacın yan etkilerine odaklanan biri, telaşa kapılıp, panik atak yaşayabilir. Bir işi zamanında yetiştiremeyen bir çalışan, işten atılma ve parasız kalma ihtimaline aşırı odaklanıp kaygılanabilir.

Güzel Türkçe’mizde “pireyi deve yapmak” bu çarpıtma için kullanılabilir.

 

Örnek Felaketleştirme (Catastrophizing)

düşünce şekilleri:

– Ben kendimi kışa hazırlayayım da, yaz gelirse bahtıma.

– Gülmenin sonu ağlamaktır.

 

4.  Aşırı Genelleme (Over Generalization)

Kişinin tek (veya çok az) bir veriye dayanarak, olumsuz (veya olumlu) bir kanaate ulaşması aşırı genelleme olarak düşünülebilir. Burada, sınırlı sayıda bir örnek üzerinden genel bir kurala ulaşmak söz konusudur.

Aşırı genellemede, bir parça bütünün kendisiymiş gibi algılanabilir. Asla, her zaman, daima, kesinlikle, hiç kimse, herkes gibi ifadeler, bu çarpıtmada çok yoğun kullanılır.

Bazı “Aşırı Genelleme (Over Generalization) düşünce”örnekleri:

-Bir kadın eşi için şöyle diyebilir: Doğum günümü hatırlamadı; demek ki beni sevmiyor.

-Aldatılan bir erkek şöyle inanabilir: Hiçbir kadına güvenilmez.

-Sınavdan düşük puan alan bir öğrenci şöyle diyebilir: Ben tamamen başarısız biriyim.

-Yaptığı pilav eşi tarafından beğenilmeyen bir kadın şu kanaate varabilir: Hiçbir zaman beni takdir etmiyor.

-Arkadaşıyla tartışan birisi şöyle diyebilir: Yüzüne bir daha asla bakamam.



3962 kez okundu. Yazarlar

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın

Yazarın diğer yazıları

Mentor Nedir? Öğrenciler, Çalışanlar, Çiftler, Ebeveynler, Yöneticiler, Psikologlar, Pedagoglar - 10/03/2024
Mentor Kimdir? Öğrenciler, Çalışanlar, Çiftler, Ebeveynler, Yöneticiler, Psikologlar, Pedagoglar, Yaşam Koçları vb... hangi durumlarda bir mentorle çalışmaları iyi olur?
👨🏻‍🏫👩‍🏫Yabancı sınıf arkadaşlarımla nasıl daha cesur iletişim kurabilirim? Sesimi nasıl duyurab - 26/08/2023
👨🏻‍🏫👩‍🏫Yabancı sınıf arkadaşlarımla nasıl daha cesur iletişim kurabilirim? Sesimi nasıl duyurabilirim? Bana katılmalarını sağlamak için ne yapmalıyım? Ne yapmamalıyım? 👇👇👇Yabancı sınıf arkadaşlarınızla daha cesur bir şekilde iletişim kurmak
👨🏻‍🏫Psikolojik Yorgunluk Nedir? 👩‍🏫Psikolojik yorgunluğu yenmenin yolları - 24/08/2023
✍️Psikolojik yorgunluk, duygusal, zihinsel ve fiziksel açıdan aşırı tükenmişlik hissiyle karakterize olan bir durumdur. Yoğun stres, duygusal aşırı yüklenme, sürekli baskı altında olma, zorlu yaşam olayları veya uzun süreli zorlayıcı çalışma koşulla
İlişkilerde partnerine ilgi göstermenin ve değer vermenin önemi nedir? İlişkilerimde ilgisizlik ve d - 26/07/2023
İlişkilerde ilgi göstermek ve değer vermek, partnerinizi sevdiğinizi ve onun size önemli olduğunu hissettirmek için yapılan davranışlardır. İlgi göstermek, partnerinizin hayatındaki şeylere ilgi duymanız, onunla konuşmanız ve onun fikirlerine sayg
👨🏻‍🏫 Koçluk Nedir? Online Koçluk Hizmetlerinin faydaları nelerdir? - 21/07/2023
Koçluk, bir kişinin hedeflerini belirlemesine, bu hedeflere ulaşması için planlar yapmasına ve destek almasına yardımcı olan bir danışmanlık yöntemidir. Bir koç, kişinin kendine güvenini artırmak, öz disiplinini geliştirmek ve motivasyonunu yükseltm
KOCA TERBİYE EDİLMEZ, TERBİYELİSİYLE EVLENİLİR - 20/02/2023
Hocam, Aile Evlilik Çift problemlerine ve ilişki sorunlarına bir el atın! mesajlarınız gözümün önünden hiç gitmiyor, evliliğimiz bitiyor, yuvamız yıkılıyor bize lütfen yardım edin çığlıklarınız kulaklarımda hâlâ çınlıyor…
Narsist Kişiler İş Yaşamımızı Nasıl Sabote Ediyorlar ? - 13/08/2022
İş yaşamımızı dolayısıyla da özel yaşamımızı çok etkileyen narsist kişileri ve özelliklerini tanımak için öncelikle narsizm nedir? konusunu psikiyatri ve psikoloji biliminin ışığında bir inceleyelim. Narsisizm, bi
Selamlaşmaların Gizli Değeri ve Anlamı Nedir? - 27/07/2022
Yeni bir psikolojik bilimsel araştırma, küçük bir hareketin ve sözün gücünü nasıl hafife aldığımızı ortaya koyuyor... Bilimsel araştırmalara göre yazılan bu makalenin önemli noktaları ve konu başlıkları:
Bazı İnsanlar Neden Hayattan Asla Memnun Olmazlar - 19/07/2022
Bazı insanların hayattan neden memnun olmadığına dair şaşırtıcı psikolojik araştırmalar ve bilimsel sonuçlar var… Bu çok iyi bir haber!
 Devamı